کاهش خسارت خشکسالی در گندم دیم

    نام علمي:Plantago psyllium L   نام انگليسي:Fleawort   نام فارسي:اسفرزه   خصوصيات گياهشناسي: گياهي است علفي،يكساله،خودرو،كركداروغده پوش،كوتاه يا نسبتاً بلند كه ارتفاع آن به15تا30سانتيمتر مي رسد0ساقه علفي،ايستاده يا خيزان ساده يا منشعب،برگها باريك دراز،نوك تيزومجتمع كه بصورت متقابل سه تايي بر روي ساقه قرار گرفته است0گلها ريز به رنگ سفيد مايل به سبز،سنبله ها پرگل،كركدار،غده پوش،تخم مرغي با دمگل بلند است0گلها بصورت مجتمع در كنار برگهاي قسمت انتهايي ساقه بصورت سنبله هاي برروي پايه بلند پديدار مي شوند0بعلاوه داراي براكته هاي باريك در قاعده گل آذين است0ميوه پوشينه،شكوفا دو خانه و بطور معمول محتوي يك خانه كوچك لغزنده وبه رنگ خرمايي در هر خانه است0       تركيبات شيميايي: قسمت هاي مختلف گياه اسفرزه داراي گلوكوزيدي بنام اكوبين ونوعي هيدرات كربن صمغ دار به نام گزيلين است0و همچنين داراي اسيد گاليك وتانيك است0 دانه اسفرزه داراي 10درصد موسيلاژطبيعي به نام همي سلولز است0 خواص درماني: نرم كننده شكم،ضد زخم روده و معده،ضد حرارت وعطش،ضد اسهال ساده و خوني،ضد خونريزي سينه نشاط آور و ضد تب و لرز،كاهش دهنده كلسترول خون،كاهش دهنده اشتها و درمان چاقي مفرط         پراكنش جغرافيايي: اين گياه به حالت خودرودر نواحي وسيعي از اروپا و آسيا و زلاند نو و نواحي مختلف مديترانه،شمال آفريقا،جنوب غربي آسيا مي رويد0در ايران در منطقه وسيعي از شمال ايران بين منجيل و پا چنار،مسجد سليمان و بوشهر و در ارتفاعات 300متري مي-  رويد0اين گياه در مناطقي خشك،گرم،معتدل و مناطقي مانند اصفهان بخوبي رشد مي- كند و محصول خوبي مي دهد0     عمليات كاشت: اسفرزه را مي توان در انواع زمينهاي زراعي به وي‍‍‍‍ژه زمينهاي شني قابل نفوذ كه داراي رطوبت كافي باشد كشت كرد 0 اما بايد توجه داشت كه هر قدر خاك بهتر و حاصلخيز تر باشد كشت كرد در نتيجه محصول بيشتري بدست خواهد آمد به علاوه كاشت به موقع ، ميزان بذر و قوه ناميه آن ، كود و آب كافي ،آبياري به موقع و ساير عمليات زراعي در موقع رشد بسيار موثر خواهند بود 0 جهت تاً مين مواد اوليه غذايي خاك بايد در هنگام شخم مقدار كود به خاك داده شود در ضمن بايد توجه داشت كه در مناطقي كه ميزان  بارندگي زياد و بسيار گرم است بايد عمليات كوددهي مدتي كوتاه قبل از كاشت به زمين داده شود تا در يك فاصله طولاني وتا موقع كشت ، كود به وسيله بارندگي هاي  متوالي شسته نشود 0 آبياري زمين نيز به نوع خاك ،درجه حرارت محيط و ميزان بارندگي سالانه در محل بستگي دارد كه بايد در اصل رعايت گردد0   كاشت و روش تكثير : تكثير اين گياه به وسيله بذر در زمينهاي شني قابل نفوذ شخم خورده و عاري از علف هاي هرز صورت مي گيرد0 براي اين كار ابتدا شيارهايي به عمق يك تا دو سانتيمتر و به فاصله 50 تا 60 سانتيمتر در زمين ايجاد كرده سپس دانه ها را در پاييز يا بهار در شيارهايي مي كارند و غلطك ملايمي بر روي آن مي زنند تا دانه ها با قشر نازكي از خاك پوشيده گردند معمولاً پس از نمو دانه ها و پيدايش گياهان جوان فاصله آنها از يكديگر به نحوي زياد مي شود كه هر پايه از ديگر لا اقل 10 تا 15 سانتيمتر فاصله داشته باشد 0 ميزان بذور مورد نياز 6 كيلو گرم در هكتار است 0وجين علف هاي هرز ، تنك كردن، آبياري از نياز هاي اين گياه است0مبارزه با علف هاي هرزحين داشت مخصوصاً اوايل رشد اسفرزه از اهميت خاصي برخوردار است0از علف هاي هرزمهم همراه با اسفرزه مي توان شيرين بيان،تاج خروس،خرفه،تاجريزي پيچ،اويار سلام نام برد0   زمان و نحوه برداشت محصول: چنانچه اين گياه در پاييزكشت شود در اواسط مرداد و چنانچه در بهاركشت شود در اواخر شهريور بذر آنها مي رسد0 البته قبل از رسيدن كامل بايد نسبت به جمع آوري آنها اقدام نمود زيرا تاخيردر برداشت باعث ريزش دانه ها خواهد شد0