.تیره ی سرخدار Taxaceae.
گیاهان این تیره به صورت درخت یا درختچه های پر شاخ و برگ اند. برگ ها درگیاهان تیره ی سرخدار پایا عموما باریک و کوتاه،به طول 1 تا 3 سانتی متر و عرض 2 تا 4 میلی متر،دارای اشکال خطی کشیده یا سر نیزه ای شکل بوده،سطح زیرین آنها معمولا خطوط طولی سفید یا سبز کم رنگ دارند که با سه نوار سبز باریک تر به طور متناوب قرار می گیرند.
تاگزاسه ها درختانی یک پایه یا دو پایه اند دارای گلهای نر منفرد یا به صورت مخروطهایی دارای 3 تا 14 پرچم هستند.پرچم ها در مخروط نر روی فلسهای برگ لادنی شکل قرار داشته، بساکهای آنها دارای 3 تا 9 خانه است.گل ماده منحصرا به یک تخمک منفرد که روی فلس کوچک گوشتداری قرار دارد تقلیل یافته است. دانه خشک و سخت فندقه مانند بوده و زایده پوششی رنگینی به نام Arilus یا Arile آن را احاطه کرده،دارای دو لپه است.
تیره تاگزاسه در دنیا شامل سه جنس و 9 تا 13 گونه است. جنس Austrotaxus از این تیره مخصوص مناطق کالدونی جدید،جنس Torreva که دارای سه گونه است همگی متعلق به رویشهای چین و ژاپن هستند و تنها یک گونه از آن در کالیفرنیا و فلوریدای امریکا می روید.جنس تاگزوس یا سرخدار شامل هفت گونه است که در اروپا و آسیا،آفریقای شمالی،امریکای شمالی و مرکزی انتشار داشته،خاستگاه آن احتمالا امریکای شمالی است. تیره ی تاگزاسه از نظر سادگی دستگاه تولید مثل،شباهت زیادی به تیره ی پدوکارپاسه دارد. مطالعه ی فسیل شناسی تاگزاسه ها معلوم نمود که اجداد تاگزاسه ها فاقد مخروط بوده اند. فقدان مخروط در نیای تاگزاسه ها سبب این نظر شده است که نباید آنها را از مخروطیان حقیقی دانست.
از تیره ی تاگزاسه در ایران گونه ی Taxus baccata در جنگلهای شمالی تا ارتفاع 3000 متری از سطح دریا می روید و به نامهای محلی سوخ،سوختال،سرخدار موسوم است.سرخدار به صورت درختچه یا درختانی پر شاخ و برگ و نسبتا بلند،دارای شاخه های افقی گسترده یا کمی آویخته اند. در سالهای اخیر از سر شاخه های این درخت که برگهای چرمی براق و سبز تیره دارد به طور وسیع در تهیه ی دسته گلها و تزیین سبد گل استفاده می کنند و چون برداشت مطلق از طبیعت است خطر نابودی و از بین رفتن این درخت در رویشهای طبیعی امری جدی است.
مصارف و موارد استعمال چوب تاگزوس
چوب سخت و سنگین تاگزوس با داشتن الیاف یکنواخت،رشد کم و نا منظم ساقه،بسیار مقاوم بوده،همچنین نسبت به حمله ی حشرات و موریانه ها نیز با دوام است.چوب سرخدار بی بو،فاقد رزین ومجاری تراونده رزین بوده،به آسانی رنگ لاک و الکل را می پذیرد.در ایران چوب آنرا بدون رنگ در تهیه ی قایق های با دوام و همچنین در منبت کاری و مصنوعات زینتی به کار برده،به خاطر انعطاف پذیری و محکم بودن آن،در موارد دیگر نیز استفاده می شود.
www.ake.blogfa.com www.ake.blogfa.com www.ake.blogfa.com