.تیره ی زیتونیان.
تيره ي زيتونيان(Oleacees=Oleaceae) گياهان فاميل زيتونيان مخصوص نواحي مديترانه اي و نسبتا" گرم بوده و حتي پاره اي از آن ها از قبيل درخت زيتون بهترين شاخص براي تعيين نوع اقليم و آب و هواي مديترانه اي است.بعضي از گياهان فاميل زيتونيان از قبيل زيتون و زبان گنجشك و حتي برگ نو درختي بوده و پاره اي منجمله انواع گل ياس و ياس زرد به صورت درختچه مي باشند.
يكي از علائمي كه در شناسائي اين تيره كمك مي كند وجود برگ هاي متقابل است مثلا" در درخت زبان گنجشك و برگ نو و ياس برگ ها دو به دو متقابل هم قرار دارند.در برگ نو و زيتون و ياس و ياس زرد خوشه اي برگ ها ساده و در درخت زبان گنجشك و ياس چمپا برگ ها مركب اند.گل آذين اين گياهان غالبا" خوشه اي و به خصوص خوشه اي مركب مي باشند.پريانت گل مركب از 4 كاسبرگ و 4 گلبرگ است.در ياس چمپا و ياس خوشه اي استثنا" تعداد گلبرگ ها 5 و يا بيشتر است.(در نژاد هاي انتخاب شده باغباني) قسمت انتهائي اين گلبرگ ها آزاد و قائده ي آنها به هم متصل است.در دستگاه توليد مثل 2 پرچم مشاهده ميگردد كه از داخل به جام گل متصل اند.مادگي داراي تخمداني 2 برچه اي است كه در هر برچه يك يا چند تخمك بر حسب جنس هاي مختلف وجود دارد.نوع ميوه ي بعضي از زيتونيان مانند ياس چمپا و برگ نوسته بوده و در برخي مانند زيتون ميوه شفت مشاهده مي شود.در عين حال پاره اي مانند ياس خوشه اي ميوه ي كپسول بوده كه داراي 2 خانه است و با 2 شكاف پاره مي شود.در زبان گنجشك نوع ميوه بالدار و سامار ساده است.
گياهان عمده ي فاميل زيتونيان به شرح زير اند
زيتون(Olea europea)اين درخت نسبتا" بلند بوده و بلندي آن بالغ بر 10 متر است.عمر درخت زيتون زياد و رشد آن سريع نمي باشد.پايه هائي از درخت زيتون كه درحدود 300 سال عمر داشته اند ديده شده است.درخت زيتون در ايران در سواحل درياي مازندران و به خصوص در رودبار فراوان بوده و زيتون محصول عمده ي آن نواحي است.پريكارپ ميوه ي زيتون داراي ذخاير روغني است كه از آن روغن زيتون استخراج مي گردد.برگ درخت زيتون نيز مورد استعمال طبي دارد.زيتون داراي نژادهاي سبز و سياه است بدين معني كه برخي داراي ميوه ي سبز و بعضي ميوه ي سياه دارند.
زبان گنجشك(Fraxinus excelsior)_اين درخت اهلي بوده و براي استفاده از چوب آن كه نسبتا"سخت و در عين حال سريع الرشد است كشت مي گردد.از چوب آن بيشتر براي ساختن دسته ي ادوات كشاورزي استفاده مي شود.در جنس (Fraxinus)گونه هاي ديگري منجمله گونه ي (F.Ornus)يا زبان گنجشك زينتي موجود است كه در باغات براي تزئينات كشت مي گردد.اين گونه را به وسيله ي پيوند روي گونه هاي معمولي ازدياد مي كنند.
ياس بنفش يا ياس خوشه اي(Syringa Vulgaris)_ ياس خوشه اي به صورت درختچه نسبتا" مرتفع بوده و داراي گل هاي خوشه اي به رنگ بنفش و گاهي سفيد است.از اين گياه نژاد هاي باغباني انتخاب شده كه داراي گل آذين خوشه اي و متراكم بوده و تعداد گلبرگ هاي گل ها هم زياد تر از حد معمولي است.براي ازدياد آن متشبث به پيوند روي پايه هاي وحشي كه از پاجوش به وجود آمده اند مي شوند.
ياسمن يا ياس چمپا(Jasminum Officinalis)_درختچه ياسمن نيز هم به صورت وحشي و هم داراي نژادهاي انتخاب شده ي باغباني است.گل هاي آن بسيار معطر و از اسانس گل آن عطر تهيه مي شود.اين درختچه در نواحي گرم و مديترانه اي به خوبي رشد و نمو مي كند.رنگ گل هاي آن سفيد كمي صورتي و گاهي زرد رنگ است.يكي از گونه هاي جنس ياسمن (J.sambac)يا گل رازقي است كه داراي گل خوشبو و نسبتا"درشت است.
ياس زرد(Forsythia Suspensa)_درختچه اي است با برگ هاي ساده و دندانه دار با شاخه هاي بلند و آويزان و گل هاي زرد آن در اول بهار قبل از شكفته شدن برگ ها شكفته مي شود.اين درختچه زينتي است.
برگ نو (Ligustrum Vulgara)_ اين درخت كه به ارتفاع 5 و يا 6 متر مي رسد ممكن است به صورت درختچه با شاخه هاي منشعب براي حفاظت باغ ها و يا كنار خيابان ها كشت گردد.برگ نو داراي گل هاي آذين خوشه مركب و گل هاي سفيد و كوچك است.نوع ميوه ي آن سته و پس از رسيدن قرمز رنگ مي شود.از اين درخت در شمال ايران در جنگل ها زياد يافت مي شود و در آستارا به نام مندارچه موسوم است.برگ درخت مندارچه در حدود 12 ماه يعني تا بهار سال بعد سبز مانده و روي درخت باقي خواهدبود.
www.ake.blogfa.com www.ake.blogfa.com www.ake.blogfa.com