.تیره ی سرو ( Cupressaceae).
انواع این تیره به صورت های درخت یا درختچه هایی با برگهایی پایا هستند.برگها در تیره ی سرو دارای اشکال مختلف و متفاوت سوزنی،فلسی و یا درفش مانند هستند.دو شکلی برگها در ساقه های مسن و ساقه های جوان برخی از گونه های این تیره فراوان دیده می شود.گیاهان تیره ی سرو یک پایه یا دو پایه اند.
مخروط نر کوچک،انتهایی،یا محوری و به صورت سنبله هایی مرکب از 2 تا 34 پرچم به صورت بساکهایی دارای 2 تا 6 خانه در یک یا دو طبقه است که در سطح پشتی و حاشیه فلس نر(میکروسپوروفیل) که شییه برگ لادن است قرار دارد.
مخروط ماده در انتها یا در اطراف شاخه های کوتاه و جوان تشکیل می شود.
تعداد فلسهای (ماکروسپوروفیل)در مخروط ماده ی جنسهای مختلف این تیره بین 10 تا 12 عدد تغییر کرده،معمولا عریض و هم پوش بوده،در جنس سرو کوهی (Juniperus) گوشتی و چسبان هستند.
تخمکها در کوپرساسه راست و بین 1 تا 22 عدد تغییر می کند.
میوه در کوپرساسه پس از رسیدن خشک و چوبی شده، در سروهای کوهی آبدار و سته مانند می گردد.
دانه فاقد بال یا قاب پوششی است و در جنسهای مختلف تعداد لپه های آن بین 2،5،6 متغییر است.
تیره سرو در دنیا دارای 13 تا 15 جنس و نزدیک به 140 گونه است.مهمترین جنسهای این تیره یکی سرو کوهی (Juniperus) است که 60 تا 70 گونه در نقاط معتدل نیم کره ی شمالی و مشرق آسیادارد. در ایران 7 گونه از سرو های کوهی در ارتفاعات بین 500 تا 2000 متری شمال و شمال شرقی می رویند. دیگر جنسهای این تیره که در ایران می روید جنس زربین (Cupressus) است که 13 تا 15 گونه در دنیا دارد و از مغرب امریکای شمالی تا گواتمالا و آسیا تا شرق اروپا انتشار دارد.این جنس در ایران یک گونه با دو واریته که مخصوص جنگلهای شمالی یعنی جنگلهای حوالی رود بار و منجیل در دره سفید رود و مرزن آباد در دره چالوس و جنگلهای حوالی گرگان و همچنین در شمال شرقی خاش تا ارتفاع 1850 متر دارد.
یکی دیگر از جنسهای سرو جنس Thuya (سرو خمره ای) است که 5 تا 6 گونه در امریکای شمالی و مشرق آسیا دارد. در ایران یک گونه از این سرو به عنوان زینت باغها به نام Thuya orientalis که به آن سرو کاشی یا سرو خمره ای می گویند کاشته می شود. خاستگاه این سرو در ایران در دره ی کتول در حوالی گرگان است.
سرو ناز یا سرو شیراز که در باغها کاشته می شود واریته ای از سرو است به نام کوپرسوس
pyramidalis Sempervirens var. و سرو معمولی یا زربین واریته ی دیگری به نام
Cupressus sempervirens var. horizontalis است. سرو کوهی یکی دیگر از جنسهای تیره ی سرو است که در ایران چندین گونه دارد.
تیره ی سرو کوهی دارای 3 طایفه است
1- مخروط دارای فلسهای چوبی شده Thuyoideae
2- مخروط دارای فلسهای برگ لادنی شکل Peltee
3- مخروط دارای فلسهای آبدار و گوشتی،میوه سته مانند Juniperoideae
اختصاصات بارز تیره ی Cupressaceae که آن را از دیگر مخروطیان متمایز می سازد عبارت است از
1-داشتن برگهای فلسی شکل و یا درفش مانند که در یک پایه ممکن است هر دو نوع آن دیده شود
2- کوچک بودن مخرط ماده که اندازه ی آن بین 5 میلی متر الی 2 تا 4 سانتی متر است
3 –وضع قرار گرفتن فلسها به طور فراهم یا متقابل و هم پوش.
4- راست بودن تخمک.
اهمیت اقتصادی تیره ی سرو
چوب زربین به علت دوام و استقامت و همچنین مقاومت در مقابل حمله حشرات از قدیم مورد استفاده قرار می گرفت.در گذشته وسایل ظریف موسیقی را از چوب سرو می ساختندو امروزه نیز در ایران خاتم کاریها و منبت کاریها روی چوب زربین انجام می گیرد.ساختمانهای چوبی که دارای پوشش داخلی ازچوب زربین هستند از گزند حشرات به خوبی مصون می مانند. از چوب سرو برای تهیه ی تیر تلفن و تلگراف و ساختن خانه های چوبی و تیرک تونلها نیز استفاده می شود.