ز
راست‌بالان شامل تعداد زيادي ا ز حشرات هستند و به دو زير راسته تقسيم مي‌شوند:
زير راسته (Caelifera) و زير راسته (Encifera) از اهميت زيادي برخوردار هستند.
كِليفِرا (Caelifera)
زير راسته كِليفِرا شامل ملخهاي شاخك كوتاه هستند. در اين زير راسته خانواده اكريديده (Acrididae) اهميت زيادي دارند. تعدادي از گونه‌ها مثل شيستو سکوگاريا و گلوست ميگراتوريا از آفات بين‌المللي هستند و سازمان‌هاي بين‌المللي جمعيت آن‌ها را تحت مطالعه قرار مي‌دهند، مخصوصاً در کشورهاي آفريقايي جمعيت آن‌ها تحت کنترل است ولي در عين حال جمعيت انبوهي را تشکيل مي‌دهند. در حين مهاجرت، اين حشرات در مسير پيش روي خود همه گياهان را از بين مي‌برند. از طريق کشور عربستان نيز يکي دو بار اين ملخ‌ها وارد ايران شده‌اند و تمام گياهان را در مسير پيش روي خود از بين برده‌اند. ملخهاي شاخک کوتاه، تخم‌شان را در خاک و به صورت گروهي در داخل محفظه‌اي به نام (Ootheca) اُوتكا قرار مي‌دهند که تا مدت زمان يک سال باقي مي‌ماند و در سال بعد پوره‌ها خارج مي‌شوند و تغذيه خود را از گياهان آغاز مي‌کنند.
حشراتي مثل ملخ چگونه صداها را مي‌شنوند؟
اندام شنوايي در ملخهاي (Acrididae) در طرفين اولين حلقه شکم است و در ملخهاي شاخک بلند بر روي ساق پاي جلو قرار دارد.
انسي‌فرا (Encifera)
زير راسته دوم (Orthoptera) که زير راسته شاخه انسي‌فرا مي‌باشند و شامل جيرجيرک‌ها، ملخهاي شاخک بلند و آبدزدک‌ها هستند.
ملخهاي شاخک بلند داراي تخم‌ريز بلندي هستند و شکل تخم‌ريز آن‌ها حالتي شمشيري دارد. اين حشرات تخم خود را در داخل بافت گياهان قرار مي‌دهند. ملخهاي شاخک بلند داراي فرم بالدار و بدون بال هستند. به صورت گروهي و تجمعي زندگي نمي‌کنند. اين حشرات به عنوان يک آفت اندميک يا بومي هستند و با جمعيت‌هاي نسبتاً پائيني که دارند از گياهان تغذيه مي‌کنند.
گروهي ديگر از حشرات راسته انسي‌فرا جيرجيرک‌ها هستند که از خانواده (Gryllidae) مي‌باشند. عموم مردم با صداي اين حشرات آشنايي دارند. جيرجيرک‌ها بهترين آوازخوان دنياي حشرات هستند. برخلاف ملخهاي شاخک بلند که تحت عنوان خانواده (Tettigoniidae) گروه‌بندي مي‌شوند، تخم‌ريز در جيرجيرک‌ها داراي مقطع استوانه‌اي شکل است اما در ملخهاي شاخک بلند، بصورت شمشيري يا تيغه‌اي مي‌باشند. جيرجيرک‌ها عموماً گياه‌خوار هستند يا از مواد خشک آبي تغذيه مي‌کنند و تحت شرايط خاصي مي‌توانند در گلخانه‌ها ، چمنزارها و مراتع خساراتي به گياهان وارد بکنند.
حشراتي به اين کوچکي مثل جيرجيرک‌ها چطور مي‌توانند صدايي به اين رسايي توليد کنند؟
جيرجيرک‌ها از طريق سائيدن دو بال جلو به هم توليد صدا مي‌كنند. در روي بال جيرجيرک‌ها اندامي بنام آينه و در روي بال ديگر اندامي بنام آرشه وجود دارد. از سائيدن دو بال جلويي به هم موسيقي بلند و رسايي توليد مي‌شود .
گروهي ديگر از زير راسته انسي‌فرا آب دزدک‌ها هستند. اين خانواده تحت عنوان نام خانوادگي (Grylotapidae) مي‌باشند. اين حشرات داراي پاهاي جلويي کَنَنده هستند، در واقع پاهاي جلويي اين حشرات متورم و داراي دندانه‌هاي متعددي است که به بيلچه‌اي براي کَندن زمين تبديل شده است. اين حشرات در عمق ۱۵ تا ۲۰ سانتيمتري زير سطح زمين تونل‌هايي را حفر مي‌کنند و محفظه‌اي براي تخم‌گذاري در داخل آن درست مي کنند. پوره‌ها پس از خارج شدن همچون حشرات کامل به تغذيه از ريشه انواع گياهان مي‌پردازند. لذا تحت شرايطي ممکن است در مناطقي که گياهان زينتي پرورش داده مي‌شود يا زير چمنزارها تبديل به آفت شوند. اين حشرات در طي يک سال يک مرتبه تخم‌گذاري مي‌کنند، عموماً داراي يك نسل در سال هستند.
گوش‌خيزک‌ها (Dermaptera)
راسته ديگر، راسته (Dermaptera) يا گوش‌خيزک‌ها که به آن‌ها نيز (Earwigs) اطلاق مي‌شود.
برخلاف نامي که اين حشرات دارند تحت هيچ عنوان وارد گوش نمي‌شوند. و اين نام بر اساس يک داستان خرافه قديمي به اين حشرات گفته مي شود. (Dermaptera) فرم‌هاي بالدار يا بي‌بال دارد. در گونه بالدار، بال‌هاي جلو بسيار کوچک و عموماً تگمينا و گاهي اليترون ناميده مي‌شود. اما بال‌هاي عريض و گرد اين حشره در موقع استراحت جمع مي‌شود و در زير بال‌هاي جلو قرار مي‌گيرد. اين حشرات در انتهاي بدن خود داراي زوائدي هستند با نام (Forceps) كه اين زوائد در افراد نر داراي قوس و در افراد ماده مستقيم مي‌باشد. در اين خانواده (Forficulidae) و گونه (Forficula auricularia) از اهميت نسبي برخوردار هستند و گاهي به صورت آفات خودنمايي مي‌کنند.
www.ake.blogfa.com www.ake.blogfa.com