کاهش خسارت خشکسالی در گندم دیم

عوامل موثر در تشکیل خاک های شور _ اقلیم: اغلب خاک های شور در اقلیم گرم و خشک تشکیل می شوند. خشکی، درجه حرارت بالا و شدت زیاد تبخیر باعث غالب شدن تبخیر بر زهکشی شده و در نتیجه عدم تعادل نمک را باعث می شود. شوری خاک   ممکن است تا 75 درصد بالغ شود و در برخی مناطق بسیار خشک و بیابانی نظیر شبه جزیره عربستان و شیلی سطح خاک توسط لایه ای از نمک به ضخامت بیش از 50 سانتی متر پوشیده شود. خاک ها در مناطق بیابانی با زمستان ها سرد نیز ممکن است بسیار شور باشند در این شرایط کاهش حلالیت بسیاری از نمک ها مهمترین عامل موثر شور شدن خاک است. _توپوگرافی:اقلیم گرم و خشک به خودی خود برای تشکیل خاک های شور کافی نیست هنگامیکه  سطح آب زیر زمینی عمیق و تبخیر از سطح خاک با میزان بارندگی برابر باشد. نمک ها در خاک تجمع نمی کنند چنانچه منطقه خشک در نقاط پست قرار گیرد که اطراف آن را کوه ها احاطه کرده باشند، جریان های زیر زمینی باعث حل کردن مقداری نمک می شود و آنرا به منطقه خشک وارد می کنند چون اغلب این آبها تحت فشار هستند، ممکن است به صورت آرتزین باعث اجتماع نمک در سطح و یا نزدیک سطح خاک شود. _ابیاری و زهکشی:آب ابیاری اغلب حاوی انواع متفاوتی از نمک ها با غلظت های مختلف است کاهش آب در نتیجه تبخیر و تعرق ناچاراً باعث افزایش غلظت نمک ها در خاک به عواملی چون کیفیت آب ابیاری روش ابیاری و کفایت زهکشی بستگی دارد.     _طبیعت و اثرات بیولوژیکی خاک های شور: کلرید سدیم معمولترین نمک موجود در خاک های شور است. دیگر نمک های معمول کلریدهای کلسیم، پتاسیم و منیزیم است.نمک های سولفاته معمول در این خاک ها گچ و سولفاتهای سدیم و منیزیم است. در اغلب خاک ها ترکیبی از انواع نمک ها مشاهده می شوداز آنجاکه حلالیت گچ در آب پایین تر از سایر نمک ها است لذا آب در خاک ممکن است حاوی غلظت بالاتری از دیگر گونه های نمک باشد. با تجمع نمک ها فشار اسمزی محلول خاک   افزایش خواهد یافت. چنین واکنشی باعث کاهش فیزیولوژیکی عناصر غذایی و آب و گیاه خواهد شد. به عبارت دیگر با افزایش شوری،جذب آب و عناصر غذایی توسط ریشه به دشواری بیش تری صورت می گیرد. اگر چه تحمل گیاه ان نسبت به شوری یا یکدیگر متفاوت است. سرانجام غلظت نمک تا حدی بالا می رود که گیاه قادر خواهد به جذب آب از خاک نیست. از طرف دیگر تجمع آنیون ها و کاتیون ها در محلول خاک از جذب عناصر غذایی گیاه جلوگیری می کند(اثر آنتاگونیسی) بنابراین نسبت به یونهای مختلف در گیاه به طور ناخواسته دستخوش تغییر می شود. برخی اوقات تجمع بیش از حد نمک ها باعث ایجاد سمیت در گیاه می شود. برای مثال برکه در خاک های  شور_قلیا وجود دارد برای تعداد زیادی از گونه های گیاه ی بسیار سمی به شمار می رود به خاطر چنین اثراتی قابلیت تولید خاک های شور بسیار  پایین است شوری خاک همجنین فعالیت میکروارگانیسم های خاک را نیز تحت تاثیر قرار می دهد. چنانچه مقدار نمک در خاک به 3 درصد بالغ شود، فعالیت میکروراگانیسم ها به طور کلی متوقف می شود.         منبع: مرکز مقالات کشاورزی