کود دهی گیاهان گلخانه ای :
گیاهان نیز مانند انسانها برای رشد و نمو به ومواد
غذایی نیاز دارند . فتوسنتز تامین کننده کربوهیدرات است و به علاوه لازم است عناصر
معدنی خاصی از محیط ریشه جذب گیاه شود . جذب عناصر توسط ریشه گیاهان به صورت اختصاصی نیست , به این معنی که وود
عناصر در گیاه دلیل بر ضروری بودن آن برای رشد و نمو نیست . گیاه قادر به تشخیص
مواد جذب شده از خاک نیست , چون اگر چنین بود علف کش ها را جذب نمی کرد . شرایط
ضروری بودن عناصر این است که فقدان عنصر , رشد زایشی و رویشی را با مشکل مواجه کند
. با به کار بردن عنصر علایم کمبود بر طرف شود و عنصر مستقیما در تغذیه گیاه نه در
فعالیت های شیمیایی یا میکروبیولوژی خاک یا محیط کشت موثر باشد . برخی از حشره کش
ها که به خاک اضافه می شود از طریق سیستم آوندی به تمام قسمت های گیاه منتقل و در
اثر تغذیه حشره از شیره گیاه منجر به مرگ آن می شود .
90 در صد
وزن گیاه را آب و 90 در صد وزن ماده خشک را کربن , هیدروژن و اکسیژن تشکیل می دهد
و 10 درصد باقی مانده را 14 عنصر ضروری تشکیل می دهد . این عناصر شامل عناصر پر
مصرف و کم مصرف و کلر و سدیم می باشد .
عناصر پر
مصرف : نیتروژن , فسفر , پتاسیم , کلسیم ,منیزیم , گوگرد .
عناصر کم
مصرف : آهن , بر , منگنز , مس , روی , مولیبدن , کلر .
توزیع مواد
معدنی در گیاه : اگر برگ در دمای 500 درجه سانتی گراد به مدت 4 سات قرار داده شود
مشخص می شود که 95 - 90 درصد برگ را آب تشکیل داده است و دارای 10 – 5 درصد ماده
خشک می باشد و 25 - 1 درصد ماده خشک را مواد معدنی تشکیل می دهد . میزان مواد
معدنی بستگی به نوع اندام یا بافت و سن آن دارد . میزان مواد معدنی در بذر بیشتر
از میوه و در ریشه کوچک , بیشتر از ریشه بزرگ می باشد. دی اکسید کربن خاک در ترکیب
با آب تشکیل اسید کربنیک می دهد که باعث شکستن مواد آلی خاک , ذرات خاک . کود ها می شود و باعث آزاد شدن یون ها و جذب آن ها
توسط ریشه می گردد. http://www.tebyan.net/Ejtemaii/81/11/Image/giyah6.gif
ظرفیت
تبادل کاتیونی : ظرفیت تبادل کاتیونی به میزان بار منفی ذرات خاک مربوط می شود .
بر حسب واحد اکی والان بر 100 سانتی متر مکعب بیان می شود . چون غلظت اکثر عناصر
غذایی در داخل ریشه بیشتر از محیط رشد است . برای جذب مقادیر اضافی نیاز به انرژی
است که از طریق شکستن قند حاصل می گردد . میزان تبادل کاتیونی رس بیشتر از مواد
آلی است .
شاخص شوری
: اصولا کودها حاوی نمک هستند و وقتی به خاک اضافه می
شودمیزان نمک خاک را افزایش می دهند. انتخاب کود مناسب کمک می کند تا غلظت نمک خاک در حد پایین
حفظ شود . منظوراز شاخص شوری اثری است که کود های مختلف روی میزان شوری خاک دارند. شاخص شوری
نتیترات سدیم را 100 در نظر می گیرند و شاخص شوری سایر کودها را بر اساس آن رتبه بندی می کنند .
صدمه شوری
به گیاهان: میزان غلضت املاح موجود در خاک و سلول های
ریشه تعیین کننده انتقال مواد از محلول به داخل گیاه است و جریان آب به طرف غلظت
بیشتر املاح بوده که معمولا میزان آن در محیط خاک بیشتر از سلول های ریشه بوده و
از این جهت جریان مواد از محیط ریشه به داخل سلول های گیاه است .
معمولا
صدمه شوری اسمزی است . در اثر افزایش غلظت نمک در محیط ریشه آب از سلول های ریشه
به محیط ریشه کشیده می شود در نتیجه محتوایی سلول به خارج ازآن کشیده می شود و
گیاه دچار پلاسمولیز می شود . وقتی که پلاسمولیز در تعداد زیادی از سلول های گیاه
روی می دهد خشکی فیزیولوژی اتفاق می افتد و سلولهای ریشه دچار کم آبی شدید می شود
.
روشهای
کاهش نمک بستر محیط ریشه : برای کاهش میزان شوری خاک باید کود های شیمیایی را به مقدار مناسب مصرف کرد . اگر
غلظت نمک به حدی برسد که باعث کاهش رشد شود , باید خاک را شستشو داد تا نمک اضافی
از خاک خارج شود . میزان آب مورد نیاز 203.8 – 122.8 لیتر آب در هر متر مربع بستر
می باشد و پس از 30 دقیقه دومین آبیاری باید انجام شود تا نمک ها از خاک خارج شود
. اگر میزان نمک خاک خیلی زیاد باشد سومین و چهارمین آبیاری نیز مورد نیاز می باشد
. زهکشی مناسب خاک باعث خروج نمک ها می شود .
به طور کلی
میزان نمک های قابل حل در خاک می تواند توسط آبیاری کافی و استفاده از محیط کشت با
زه کشی مناسب کنترل کرد .
منبع: مرکز مقالات کشاورزی AKE( بزرگترین وبلاگ کشاورزی ایران )