جیبرلین :
علامت
اولیه بیماری باکانا(Dakanae) یا نشاء احمق برنج که گیاهان آلوده از گیاهان سالم بلندتر بودند توسط متخصصان ژاپنی کشف
شده که عامل آن را قارچ ژیبرلا فوجیکوری از گروه آسکومیستها (کیسه دار) بود و در
سال 1938 ماده متبلوری از این عصاره بدون قارچ محیط کشتی که این قارچ در آن رشد کرده
بوده کشف شد که اثر این محلول جیبرلین نامیده شد.
نواحی عمده
ساخته شدن جیبرلین در گیاهان برگهای مریستمی ، نوک
ریشه ، بذر های در حال رشد می باشد و انتقال این هورمون در گیاهان کاملاً بطور آزاد و هم در آوند آبکش و هم در
آوند چوبی روی می دهد. جیبرلین ها گروه های مشخصی از هورمون های گیاهی است که
بسیار به هم شبیهند و فرمول اسید جیبرلیک GA یکی از بهترین
و معروفترین این گروه می باشد.
نقش جیبرلین
در گیاه:
1- طویل
شدن سلولها: جیبرلین ها همانند اکیسن در طویل شده اندامهای گیاهی نقش بازی می کنند
2- اثر روی
گل دادن :برخی از جالبترین اثرات جیبرلین ها روی گل دادن گیاهان است بطوری که همانند اکسین ها در گیاهان روز بلند باعث تولید گل و از طرفی در روی گیاهان روز کوتاه باعث توقف گلدهی می شود.
3- طویل
شده وتشکیل ریشه ها: برخی جیبرلین ها به غلظت مناسب لااقل در بعضی گونه ها به طویل
شده ریشه کمک می کنند و از طرفی دیگر در اثر جیبرلین ها از تشکیل ریشه روی قلمه ها
جلوگیری می کند که علت آن خنثی کردن اثر اکسین ها است.
4- رشد
برگ: با توجه به اینکه طول موج های کوتاه ناحیه قرمز در ایجاد رشد برگ موثرترین
است این هورمون می تواند جایگزین نور قرمز شود.
5- سبز
کردن بذر: بذر تعدادی از انواع گیاهان بعد از جذب آن برای
اینکه سبز شود قبلاً لازم است که در معرض نور قرار گیرد که در واقع نور قرمز طیف
از این نظر موثرترین است که جیبرلین می تواند جایگزین خوبی برای آن باشد و به
عبارت دیگردر شکستن دوره خواب بذور جیبرلین جایگزین نور قرمز می شود.
6- شکستن
دوره خواب جوانه: شکستن دوره خواب بعضی از گونه های گیاهان چوبی مناطق معتدل تحت کنترل فتوپریود است
لذا این هورمون می تواند جایگزین خوبی برای فتوپریود به طول کافی باشد.
7- افزایش
طول میان گره ها: استفاده از این هورمون در گیاهان می تواند منجر به افزایش طول میان گره ها
شود.
کابرد
جیبرلین در باغبانی:
1- مهمترین
کاربرد این هورمون در بالابردن میزان محصول انگور است که این عمل بسته به زمان
کاربرد هورمون به دوصورت انجام می گیرد .
الف-
هورمون پاشی پیش از عمل باروری یعنی حدود 10 روز قبل از ریزش گلبرگها یا کلاهک گل ها صورت می گیرد که این عمل باعث از بین بردن
مادگی و تولید حبه های بدون دانه ناشی از بکرزایی می شود ضمناً این عمل با ریزش
تعدادی از حبه ها همراه است و در انگورهای دارای تراکم زیاد است مانند یاقوتی باعث
باز شدن خوشه و بالا رفتن کیفیت محصول می گردد.
ب- محلول
پاشی پس از انجام عمل باروری و تشکیل حبه ها یعنی از زمان ریزش حدود 75 درصد کلاهک
ها به بعد انجام می گیرد در این حالت تک حبه های درشت تر شده و محصول ازدیاد می
یابد.
2- جیبرلین
ها ایجاد میوه های ناشی از بکرزایی را روی گیاهان که بطور طبیعی توانایی این کار داشته باشند
افزایش می دهد.
3- بزرگی
درشتی میوه: برای تولید میوه های درشت و بهتر و برای جلوگیری از ترک ناشی از
بارندگی در میوهای گیلاس استفاده از جیبرلین سه هفته قبل از برداشت موثر و
مفیداست.
4- کیفیت
میوه: استفاده از این هورمون 4 الی5 هفته قبل از براداشت برروی میوه های آلوده
باعث بهبود کیفیت می شود.
5- تاخیر
در رسیدن میوه ها: میوه های مانند خرمالو که اگر پیش از رسیدن چیده نشوند به سرعت
نرم و فاسد می شوند و یا میوه های پرتقال و لیمو زمانی روی درخت می رسند که عرضه است به بازار زیاد و یا قیمت
ها پایین است که غالبا ضرر اقتصادی را به همراه موارد استفاده از هورمون جیبرلین
هنگامی که میوه ها هنوز سبز هستند یعنی حدود یکماه قبل از رسیدن مدتی نسبتا طولانی
همانطور سبز روی درخت باقی خواهند ماندواز طرفی استفاده از این
هومون در گیلاس حدود سه هفته قبل از برداشت و در گلابی چهار هفته قبل از برداشت در
دیر برداشت کردن محصول موثر است.
6- جیبرلین
در انگور باعث افزایش اندازه حبه می شود و در سیب و گلابی باعث دراز شدن اندازه
میوه ها می شود.
7- افزایش گل در خیار گلخانه ای از هورمون جیبرلین استفاده می شود.
8- در
افزایش جوانه زنی بذرهای سیب ، گلابی ، فندق ، گیلاس که قبل از جوانه زنی استفاده
می شود .
9- برای
اصلاح شکل و اندازه میوه سیب در زمان اولین ریزش گلها
10- برای
کاهش اثر ویروس زرد در میوه ها مثل آلبالو که 15الی 15 روز پس از ریزش گلبرگها استفاده می شود.
11- برای
وارد کردن گیاهان روزبلند به گلدهی در شرایط روز کوتاه و گیاهان روزکوتاه در روز بلند از این هورمون استفاده
می شود.
منبع: مرکز مقالات کشاورزی AKE( بزرگترین وبلاگ کشاورزی ایران )